Eylül ayı, bahçecilik tutkunları için yılın en kritik zamanlarından biridir. Yaz sebzelerinin hasadı yavaş yavaş sona ererken, kışlık sebzelerin ekim zamanı başlar. “Eylül ayında ne ekilir?” sorusu bu dönemde bahçe sahiplerinin en çok araştırdığı konulardan biridir. Çünkü doğru zamanda yapılan ekim, kış boyunca taze sebze ihtiyacını karşılamakla kalmaz, aynı zamanda ilkbahara daha güçlü bir başlangıç yapma fırsatı sunar.

Türkiye’nin farklı bölgelerinde iklim koşulları büyük farklılık gösterir. Ege ve Akdeniz’in sıcak kıyılarında ekim sezonu daha uzun sürerken, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da don riski erken başlar. Bu nedenle bölgelere göre ekim takvimi oluşturmak verimli bir bahçe için olmazsa olmazdır.

Bu makalede, Ege’den Güneydoğu’ya, Marmara’dan Doğu Anadolu’ya kadar tüm bölgeler için hangi sebzelerin ekileceğini, hangi fidelerin toprakla buluşturulacağını ve pratik ipuçlarını bulacaksınız.

Hazırsanız, “Eylül ayında ne ekilir?” sorusuna bölge bölge yanıt verelim.

Eylül Ayında Ne Ekilir? Genel Bakış

Eylül, yazdan kışa geçişin başladığı aydır. Bu dönemde ekilen sebzeler genellikle kısa sürede hasat veren, soğuklara dayanıklı veya kış boyunca yetişebilen türlerden seçilir.

Kışlık sebze ekiminin püf noktaları

• Toprak hazırlığı: Yaz mahsullerinden kalan kökler temizlenmeli, toprak organik maddeyle zenginleştirilmelidir.
• Malçlama: Ekim sonrası toprağı malçla kaplamak, nemi korur ve soğuktan koruma sağlar.
• Fideler: Geç donların olduğu bölgelerde, fide ile dikim yapmak hızlı sonuç verir.

Hangi ürünler hızlı sonuç verir?

• Roka, tere, turp: 20-30 günde tüketilmeye başlanır.
• Marul: 1,5-2 ayda hasat edilebilir.
• Ispanak: Kasım ayından itibaren sofraya gelir.

Ege ve Akdeniz Bölgesinde Eylül Ayında Ne Ekilir

Ege ve Akdeniz kıyıları Türkiye’nin en uzun ekim sezonuna sahip bölgeleridir. İlk don geç gelir, bu da kışlık sebze yetiştiriciliği için büyük avantajdır.

Doğrudan ekilebilecek sebzeler

• Ispanak
• Marul
• Roka
• Tere
• Pazı
• Havuç
• Turp

👉 Özellikle roka ve turp tohumlarını 10-14 gün aralıklarla parça parça ekerseniz, tüm kış boyunca kesintisiz yeşillik hasadı yapabilirsiniz.

Fide ile ekilebilecek sebzeler

• Brokoli
• Karnabahar
• Lahana

Bu bölgede fide dikimleri sonbahar boyunca devam edebilir.

Marmara ve Batı Karadeniz’de Eylül Ayı Ekim Takvimi

Marmara ve Batı Karadeniz’de gündüzler hâlâ ılıman olsa da geceler serinlemeye başlar.

Serin iklime uygun tohum ekimleri

• Ispanak
• Marul
• Roka
• Maydanoz
• Kışlık yeşil soğan

Fide ile dikilebilecek sebzeler

• Brokoli
• Karnabahar
• Lahana

👉 İpucu: Ispanak için en uygun çimlenme sıcaklığı 15-20 derecedir. Bu da Marmara’nın serinleyen gecelerinde avantaj sağlar.

İç Anadolu Bölgesinde Eylül Ayında Ne Ekilir

İç Anadolu’nun sert iklimi nedeniyle don riski daha erkenden başlar. Bu yüzden kısa sürede olgunlaşan sebzelere yönelmek gerekir.

Kısa sürede hasat veren sebzeler

• Roka
• Tere
• Marul
• Turp

Fide ekimi

• Eylül’ün ilk günlerinde brokoli ve erken karnabahar fideleri dikilebilir.
• Don riskine karşı tül örtüler veya küçük tünel sera sistemleri kullanılmalıdır.

Doğu Anadolu’da Eylül Ayı Ekim Fırsatları

Doğu Anadolu’da ekim penceresi kısadır. Burada Eylül, bahçeyi kışa hazırlamanın son fırsatıdır.

Hızlı gelişen sebzeler

• Roka
• Tere
• Turp
• Erken ıspanak çeşitleri

👉 Ekim sonrası mutlaka malçlama yapılmalıdır. Bu yöntem ekim süresini 2-3 hafta uzatır ve donlardan koruma sağlar.

Güneydoğu Anadolu’da Eylül Ayı Bahçe Hazırlığı

Güneydoğu Anadolu’da Eylül ayında hâlâ sıcak günler vardır. Ancak kışlık hazırlıklara bu dönemde başlamak gerekir.

Doğrudan ekim yapılabilecek sebzeler

• Ispanak
• Marul
• Roka
• Tere

Eylül sonundan itibaren ekilebilecek ürünler

• Sarımsak
• Bakla
• Bezelye

👉 Bu ekimler sayesinde hem kışlık hem de bahara hazırlık için ürün yetiştirilebilir.

Sarımsak Ekiminin Önemi ve Püf Noktaları

Sarımsak, Eylül sonu ve Ekim başında ekilmesi gereken en önemli kışlık bitkidir.

• Aralık: 8-10 cm
• Derinlik: 3-5 cm
• Hasat zamanı: Yaz başı

👉 Sarımsak ekimi, hem mutfakta vazgeçilmezdir hem de toprağı sağlık açısından zenginleştirir.

Bahçede Eylül Ayı İçin Pratik İpuçları

1. Toprak hazırlığını ihmal etmeyin. Hasat sonrası kökleri çıkarıp organik gübreyle toprağı zenginleştirin.
2. Malçlama yapın. Toprak nemini korur, otları baskılar.
3. Küçük tünel seralar kurun. Özellikle İç ve Doğu Anadolu’da don riskine karşı hayat kurtarıcıdır.
4. Sulamayı dengeleyin. Fazla su kök çürümesine yol açabilir.

Sonuç ve Öneriler

“Eylül ayında ne ekilir?” sorusunun cevabı aslında yaşadığınız bölgeye göre değişir. Ege ve Akdeniz’de sezon uzun olduğu için çeşitlilik fazladır. Marmara ve Batı Karadeniz’de serinleyen havalar kışlık sebzeler için elverişlidir. İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da kısa süreli ekim pencereleri vardır, hızlı hasat veren türlere yönelmek gerekir. Güneydoğu’da ise hem kış hem de ilkbahar için hazırlık yapmak mümkündür.

Doğru sebzeleri doğru zamanda ekerseniz, kış boyunca sofranız taptaze sebzelerle dolar.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

Eylül ayında hangi sebzeler hızlı yetişir?

Roka, tere ve turp en hızlı gelişen sebzelerdir.

Hangi bölgede hangi sebze en verimli olur?

Ege ve Akdeniz’de çeşitlilik fazladır, İç Anadolu’da hızlı hasat verenler tercih edilmelidir.

Eylül ekiminde sulama nasıl yapılmalı?

Toprağın üst kısmı kurudukça sulama yapılmalı, aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

Fideler mi, tohum mu daha avantajlıdır?

Don riskinin erken başladığı bölgelerde fide avantajlıdır.

Eylül ayında sarımsak ekmek doğru mu?

Evet, özellikle Eylül sonu – Ekim başı sarımsak ekimi için en uygun dönemdir.

Ekim sonrası bakım nasıl yapılmalı?

Malçlama, düzenli sulama ve don koruması yapılmalıdır.

👉 Daha fazla bilgi için Tarım ve Orman Bakanlığı Resmi Sitesi kaynaklarını da inceleyebilirsiniz.